15 marca 2016

Gospodarka nakazowa kontra gospodarka rynkowa - dwa zdjęcia i jeden wykres

Jedną z najbardziej popularnych ilustracji pokazujących różnice gospodarcze między regionami jest zdjęcie satelitarne przedstawiające Półwysep Koreański nocą. Przedstawia ono rozświetloną Koreę Południową, a część zajmowana przez Koreę Północną jest niemal niewidoczna.

Do  1945  roku  obszar, który dziś zajmują Korea Północna i Korea Południowa, stanowił  jedno  państwo. Ludność, kultura i poziom zamożności północnej części nie różniły się znacząco. Gdy zakończyła się wojenna okupacja japońska, wzdłuż 38. równoleżnika wyznaczono linię demarkacyjną, powyżej której kontrolę przejął Związek Radziecki narzucając ustrój społeczno-gospodarczy, państwo znajdujące się poniżej linii trafiło pod sferę wpływów Stanów Zjednoczonych. Oba państwa, tak jak cała Korea przed podziałem, były zaliczane do grupy państw ubogich. Dochód  w przeliczeniu na osobę był w 1950 roku w obu państwach na poziomie 40% średniej światowej. Efekt różnic w wydajności gospodarki nakazowej i gospodarki rynkowej widoczny jest na poniższym wykresie. W 2008 roku PKB per capita w Korei Północnej wynosił 1122 dolary, a Korei Południowej aż 20454. Średnia dla całego świata wynosiła wtedy 7626 dolarów, więc łatwo dostrzec, że Korea Północna relatywnie zbiedniała a Korea Południowa znacznie się wzbogaciła.
Wersja interaktywna - tutaj.

Teraz, za sprawą Michala Huniewicza, do tego zdjęcia możemy dołożyć kolejne, tym razem przedstawiające granicę między Koreą Północną (po lewej) a Chinami.

Co ciekawe, badania naukowe pokazują, że na podstawie zdjęć satelitarnych przedstawiających rozświetlenie nocą rzeczywiście można szacować poziom PKB per capita i jego zmiany. Wcześniejszy post na ten temat - tutaj.